2020 – Takis S Pappas

December 25, 2020December 27, 2020

Θετικά παράδοξα μιας αρνητικής χρονιάς

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής, 25 Δεκεμβρίου 2020

Η χρονιά που φεύγει δεν ήταν μια καλή χρονιά. Συχνά όμως, από αγκάθι βγαίνει ρόδο, όπως λένε, κι έτσι το κακό 2020 μπορεί στο μέλλον να φέρει και θετικές συνέπειες. Σκέφτομαι τρεις σημαντικές εξελίξεις που συνέβησαν στη χώρα μας μέσα στην χρονιά που φεύγει και οι οποίες, ίσως κάπως παράδοξα, μπορεί να φέρουν θετικά αποτελέσματα. Δύο από αυτές ξεκίνησαν από δυσμενή γεγονότα (πρώτα την πανδημία του κορωνοϊού και, σχεδόν ταυτόχρονα, τον συνδυασμό μεταναστευτικού και τουρκικής απειλής στο Αιγαίο) αλλά η αντιμετώπισή τους οδηγεί στην αναβάθμιση της κρατικής αξιοπιστίας, τόσο εντός της χώρας όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η τρίτη εξέλιξη ξεκίνησε από μια συγκεκριμένη θετική δράση, την ψηφιοποίηση του κράτους, η οποία εντέλει ίσως να επιφέρει το ισχυρότερο πλήγμα σε μία από τις κεντρικές παθογένειες του ελληνικού κράτους, δηλαδή τις πελατειακές σχέσεις και την διαφθορά του δημοσίου.

November 30, 2020November 30, 2020

Πολιτικός ανταγωνισμός στη νέα εποχή

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής, 29 Νοεμβρίου 2020

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, όταν κλήθηκε το καλοκαίρι του 1974 για να αποκαταστήσει την δημοκρατία, είχε μια εξαιρετικά απλή ιδέα για το πώς θα έπρεπε να κυβερνηθεί η χώρα. Την μεταφέρω ακριβώς όπως ο ίδιος την εξέφρασε τότε: «Οι πάγιες θέσεις στα βασικά ζητήματα που απασχολούν ένα έθνος και προδιαγράφουν την πορεία του δεν μπορεί να είναι πολλές. Εκ των πραγμάτων, οι δυνατές επιλογές είναι ολίγες. Συνεπώς, η ύπαρξη πολυάριθμων κομμάτων, με αυτοσχέδια προγράμματα, όχι μόνον δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός λαού, αλλά προκαλεί σύγχυση και πολιτική αστάθεια, που είναι η πληγή της δημοκρατίας». Σαν πρακτικός πολιτικός που ήταν, λοιπόν, ο Καραμανλής επιθυμούσε την διαμόρφωση ενός συστήματος δύο μεγάλων κομμάτων που, αφού πρώτα είχαν συμφωνήσει στα βασικά, θα εναλλάσσονταν στην εξουσία για να πετύχουν όλα τα υπόλοιπα με τρόπο που καθένα από τα δύο θεωρούσε τον καλύτερο.

November 16, 2020November 16, 2020

Trump’s very narrow defeat bodes ill for liberal America

On November 3, 2020, the American voters fired Donald Trump, as shown in the graph below. The graph, to be sure, tells the truth. But this particular truth is deceptive. Biden’s win was an exceptionally narrow one, and this outcome does not bode well for America and the well-functioning of her liberal institutions. This blog post explains.

Joe Biden won the election, and Donald Trump lost it (to this moment, he hasn’t clearly conceded defeat yet). But it was a narrow victory for the Democrats. The voters did not issue the broad rejection of Trump that Biden’s camp had hoped for. The “blue wave” that the pollsters had expected to sweep across the country never happened. (In fact, almost nothing of what pollsters had expected ever happened). Instead, Trump picked 5m votes more than in 2016 despite four years of scandals, impeachment, and his terrible mismanagement of the coronavirus outbreak that had killed more than 230,000 Americans until election time. The Republicans increased their ranks in the House of Representatives (although control of the chamber still belongs to the Democrats) and appear poised to hold onto the Senate if they win in January 2021 the two runoff elections in Georgia.

November 2, 2020May 19, 2021

Trump’s “surprising” performance that wasn’t such

For many months before election day, the polls suggested Joe Biden would win the White House by a significant margin. As I am writing this (3 November), the outcome is still uncertain and the world is on tenterhooks. But, even if he scrapes in 270 electors, Biden is going to be a lame President. (In any case, the Democrats have already lost the Senate and the majority at the Supreme Court.) From now on, American politics will be a dogfight, to put it as mildly as possible. But this isn’t my point in the post. My point is that the current outcome was not entirely difficult to predict. In fact, and given the comparative analysis of similar cases of countries with populist governments, it was a straight conclusion. Over the past year alone, I have written a ton in various places about the likelihood of a Trump win. Below is some of that early forecasting

In an article that was published in the Journal of Democracy in April 2019, I warned: “Once in office, populist parties invariably establish an illiberal order that displays four characteristics: reliance on charismatic leadership; incessant political polarization; the colonization of the state by loyalists, accompanied by the undermining of liberal institutions; and the systematic use of state-sponsored patronage. Populists in power tend to display strong resilience as long as the above characteristics are in place.”

October 26, 2020October 26, 2020

Δέκα σημεία που κρίνουν τις αμερικανικές εκλογές

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής, 25 Οκτωβρίου 2020

Εάν εμπιστεύεστε τις δημοσκοπήσεις, οι προσεχείς αμερικανικές εκλογές έχουν σίγουρο νικητή, τον Τζο Μπάιντεν, και μάλλον δεν χρειάζεται να διαβάσετε παρακάτω. Αλλά εάν είστε κάπως δύσπιστοι, ιδίως για προβλέψεις σε πολωμένες αναμετρήσεις όπως ήταν το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 ή το αγγλικό του 2016, τότε μάλλον θα πρέπει να λάβετε υπόψιν τα σημεία που θα κρίνουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Παραθέτω μια λίστα με δέκα τέτοια σημεία που θεωρώ ως τα σημαντικότερα, καθένα με μια σύντομη επεξήγηση.

October 13, 2020October 22, 2020

Η ελληνική και άλλες μαχόμενες (και μη) δημοκρατίες

Δημοσιεύθηκε στο Protagon, 13 Οκτωβρίου 2020.

Στις 30 Απριλίου 1928, μόλις τρεις εβδομάδες πριν από τις γερμανικές εκλογές εκείνης της χρονιάς, ο Γιόζεφ Γκέμπελς, τότε γκάουλαϊτερ του Βερολίνου, έγραφε στη ναζιστική εφημερίδα Der Angriff (Η Επίθεση) τα εξής: «Μπαίνουμε στο Κοινοβούλιο με σκοπό να πάρουμε τα όπλα της δημοκρατίας από το δικό της οπλοστάσιο. Αποκτούμε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση με σκοπό να παραλύσουμε την [δημοκρατική] ιδεολογία της Βαϊμάρης με τα δικά της μέσα. Ερχόμαστε ως εχθροί». Σε κείνες τις εκλογές το ναζιστικό κόμμα κέρδισε μόλις το 2,6% των ψήφων και μόνον 12 έδρες στο Κοινοβούλιο, μία από αυτές από τον ίδιο τον Γκέμπελς. Το τι επακολούθησε είναι γνωστό.

September 27, 2020September 28, 2020

Τρία πολιτικά οικοσυστήματα στην Ευρώπη

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής, 27 Σεπτεμβρίου 2020

Μνήμη Μ.Π.

Υπήρχε μια εποχή, όχι πολλές δεκαετίες πριν, που η Ευρώπη διέθετε ένα και μοναδικό μοντέλο διακυβέρνησης, αυτό δηλαδή που ονομάζουμε φιλελεύθερη δημοκρατία και το οποίο λειτουργεί σε δύο επίπεδα. Πρώτα σαν ένα συγκροτημένο πολιτικό σύστημα που προϋποθέτει ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, διάκριση των εξουσιών, ισχυρό κράτος δικαίου, κ.ά. και, επίσης, ως συγκεκριμένο αξιακό σύστημα που προστατεύει τις ατομικές και κοινωνικές ελευθερίες, τον πλουραλισμό των ιδεών και τον ανοιχτό δημόσιο διάλογο, ανάμεσα σε πολλά άλλα. Μετά την πτώση του κομμουνισμού, πολλοί θεώρησαν ότι η επικράτηση του φιλελευθερισμού θα οδηγούσε την Ευρώπη στην δημιουργία ενός ευρέος πολιτικού οικοσυστήματος χωρών, κάθε μια από τις οποίες θα χρησιμοποιούσε τα εργαλεία και θα εφάρμοζε τις αξίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Όπως όμως προείπα, αυτή η αντίληψη ανήκει περισσότερο στον προηγούμενο αιώνα.

September 22, 2020May 10, 2021

Δικομματισμός; Όχι βέβαια!

Εχθές συμμετείχα στο παραπάνω εξαιρετικό πάνελ του Κύκλου Ιδεών. Ανάμεσα στις άλλες εισηγήσεις, ο φίλος και παλιός συνάδελφος στο πανεπιστήμιο Νίκος Μαραντζίδης παρουσίασε το σημερινό κομματικό σύστημα στην χώρα ως “καχεκτικό”, όπως είπε, δικομματισμό. Αυτή η άποψη, την οποία ο ΝΜ έχει επαναλάβει πολλές φορές (για παράδειγμα, εδώ) είναι εντελώς λανθασμένη. Όταν δε υπεισέρχεται στον δημόσιο διάλογο δημιουργεί την (επίσης λανθασμένη) εντύπωση στον ΣΥΡΙΖΑ ότι αποτελεί έναν πραγματικό δεύτερο «πόλο» στο κομματικό σύστημα ο οποίος, που θα πάει, σύντομα να καταφέρει να έρθει στην εξουσία! Τα πράγματα όμως δεν είναι καθόλου έτσι, οπότε το όλο θέμα ξεφεύγει από τα όρια του απλού ακαδημαϊκού διαλόγου και γίνεται εξόχως πολιτικό.

September 16, 2020September 17, 2020

Gabriel García Márquez (1927-2014) , enchanter

Every now and then, this blog reminisces about someone who was/is important in my life, together with major reason for that. Until the next addition, this little personal pantheon already includes Juan Linz and Giovanni Sartori.

September 7, 2020June 7, 2021

Why Trump is likely to get re-elected: A populism expert’s view

Ante-postscriptum (April 2021): In April 2021, a memo came out in Washington D.C. stating a simple fact about the previous year’s electoral outcome. “Thanks to the quirks of the electoral college,” it stated, “the difference between a new administration and four more years of Donald Trump was merely 43,000 voters cast across Wisconsin, Georgia, and Arizona.” The report was signed by a group of five leading Democratic polling firms —ALG Research, GBAO Strategies, Garin-Hart-Yang Research Group, Global Strategy Group and Normington Petts— banded together in an effort to understand the “major errors” and failure “to live up to [their] own expectations” and predict how close the 2020 race actually turned out to be. They admitted having underestimated turnout, as well as a number of measurement errors, but, I think, their major problem was the lack of a deeper understanding of how politics work, especially when the incumbent is a populist. Eventually, the pollsters settled on the idea that “there is something systematically different about the people [they] reached, and the people [they] did not.” Or, perhaps, they reached the same people as usual. Only that, in populist democracies, people get energized, and act, in unusual ways.

I have been studying and writing about populism for over ten years. And, with just 56 days left before the U.S. presidential election on 3 November, I think it likely that Donald Trump is to win re-election. This view is based on my published comparative research on the sum of postwar liberal democracies that have undergone the full populist experience: Populist rise, populist rule, and populist aftermaths. While building the argument below, I provide links to previous works of mine, which you may find useful. Let’s go, then, with this judgement keeping one thing in mind while hoping for another. What is to keep in mind is that, unless in the following days or weeks the American market suffers a massive decline, in which case Biden wins, spiralling polarization is of advantage only to Trump. As of the hope, may this forecasting be wrong.

(more…)