Κυρίαρχη κυβέρνηση, καχεκτική αντιπολίτευση

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής 27 Ιουνίου 2021.

Μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα δοκίμασε μια παρατεταμένη περίοδο κυβερνητικής αστάθειας και πολιτικής σήψης. Οι ήδη γηραλέοι πολιτικοί της εποχής δεν ήταν σε θέση να αντιληφθούν πόσο δραματικά είχε αλλάξει η Ιστορία, ούτε να φανταστούν νέους ρόλους για τους εαυτούς τους και τα κόμματα που κάθε τόσο έφτιαχναν και μετά χαλούσαν. Η κατάσταση άλλαξε από το 1951, όταν ο Αλέξανδρος Παπάγος συγκρότησε τον Ελληνικό Συναγερμό, ένα δεξιό κόμμα, στο οποίο όμως πολύ σύντομα προσχώρησαν αθρόα φιλελεύθεροι πολιτευτές του Κέντρου. Το 1952, ο Συναγερμός κατόρθωσε να επεκτείνει την επιρροή του ανάμεσα στις ανερχόμενες μικρομεσαίες τάξεις και να κερδίσει τις εκλογές προσεγγίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία. Έτσι ξεκίνησε μια περίοδος ένδεκα χρόνων κατά την οποία η δεξιά παράταξη θα κυβερνούσε την χώρα με αυτοδυναμία, πρώτα υπό την πρωθυπουργία Παπάγου και κατόπιν του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος μετονόμασε τον Συναγερμό σε Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση. Σε εκείνα τα χρόνια η Ελλάδα αποτέλεσε σημαντικό πιόνι στη διεθνή σκακιέρα του Ψυχρού Πολέμου ενώ η δημοκρατία της παρέμεινε ατελής. Ωστόσο, η χώρα πέτυχε παγκόσμια εντυπωσιακούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και ταχύ κοινωνικό εκσυγχρονισμό. Η Ελλάδα ξέφευγε οριστικά από την φτώχια και άρχιζε να βλέπει μπροστά με αισιοδοξία.

Continue reading “Κυρίαρχη κυβέρνηση, καχεκτική αντιπολίτευση”

On populism and other demons: An interview with Prof. M. Laruelle

The questions in this interview were asked by Professor Marlene Laruelle, director of the Illiberal Studies Program, Elliott School of International Affairs, George Washington University. We talk about how to conceptualize populism in a minimal way; the differences between mine and Fareed Zakaria’s notions of “democratic illiberalism,” the distinctions among populist, nativist, and nationalist parties; the similarities between European and American populisms; charismatic leadership and Poland’s leader Jarosław Kaczyński; Greece’s politics, of course; left and right populisms, and why they tend to form alliances; and the basic building blocs of a taxonomy of political regimes worldwide. I hope you will enjoy it! For more interviews of mine on topics related to populism, you can also check here, here, and here.

In your book Populism and Liberal Democracy: A Comparative and Theoretical Analysis(Oxford, 2019), you speak of democratic illiberalism, thereby reversing the terms used in Zakaria’s famous text on illiberal democracies. Can you explain to our readers how you define democratic illiberalism?

In my work, populism is conceptualized and defined minimally as “democratic illiberalism,” which points to modern political systems, political parties, or individual politicians combining adherence to electoral democracy and liberal democratic principles. I also use the term “populist democracy” with reference to political systems in which both the ruling party and major opposition forces are populist. I first used these terms in an article that compared Greece and Hungary as typical populist democracies and was published in 2013 in Government and Opposition. (Notice, by the way, that this Hungary-specific article preceded by at least a year Orbán’s now-famous 2014 speech in Transylvania, after which this term became common.) Anyway, my definition of populism recalls Fareed Zakaria’s terminology but the puzzles that motivate my research, the empirical cases I focus on, and the theoretical propositions I put forward are entirely different than his. The contrast is very interesting from a sociology-of-knowledge point of view, so let me say a bit more about it.

Continue reading “On populism and other demons: An interview with Prof. M. Laruelle”

Ο αμφίθυμος εταίρος

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής 6 Ιουνίου 2021 στα πλαίσια αφιερώματος για τα 40 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ακριβώς μια δεκαετία πριν, κανείς δεν είχε διάθεση να γιορτάσει τα τριάντα χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2011, η χώρα βρισκόταν ήδη στη δίνη της κρίσης που έμελλε να διαρκέσει πολύ. Το κακό είχε ξεκινήσει από την οικονομία με τις συνεχείς υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας που έφεραν το πρώτο Μνημόνιο, συνεχίστηκε με την πολιτική πόλωση που χώρισε τον κόσμο σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα και κατέληξε στην κατάρρευση του παλιού δικομματισμού και το ασταθές πολυκομματικό σύστημα που έχουμε σήμερα. Μέσα στην παραζάλη της εποχής, η «νεοφιλελεύθερη» Ευρώπη ήταν το τέλειο εξιλαστήριο θύμα. Αριστεροί και δεξιοί καιροσκόποι απαίτησαν την μονομερή ακύρωση των δανειακών μας υποχρεώσεων («εμείς θα βαράμε το νταούλι κι εκείνοι θα χορεύουν») και με σύνθημα «καμιά θυσία για το ευρώ» επιδίωξαν την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ευρωζώνη. Κατόπιν ήρθε το «περήφανο ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα του 2015 και τελικά χρειάστηκε η περίφημη «κωλοτούμπα» του τότε πρωθυπουργού για να αποφύγουμε το Grexit.

Continue reading “Ο αμφίθυμος εταίρος”
Follow by Email
Twitter
Visit Us
Follow Me
LinkedIn
Share
Instagram